Ջերմության քանակի հաշվում` խնդիրներ

Տարբերակ 1

I. m=1 գ

t=1⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cmt=0,001կգ*1⁰C*380ջ/կգ⁰C=0,38 Ջ

Պատ․` 2

II. m=250 գ=0,25 կգ

t=1⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cmt=380Ջ/կգ⁰C*0,25 կգ*1⁰C= 95 Ջ

Պատ.՝ 3

III. m=250գ=0,25 կգ

t₁=20⁰C

t₂=620⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=cmt

t=t₂-t₁=620-20=600⁰C

Q=380 Ջ/կգ⁰C*0,25 կգ*600⁰C=57000 Ջ

Պատ՝․ 5

IV. m=0,5 կգ

t₁=20⁰C

t₂=21⁰C

c=4200 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

t=t₂-t₁=21-20=1⁰C; Q=cmt=4200 Ջ/կգ⁰C*0,5 կգ* 1⁰C=2100 Ջ=2,1 կՋ

Պատ՝․ 1

V. m=50 գ=0,05 կգ

t₁=20⁰C

t₂=70⁰C

c=920 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cm(t₂-t₁)=920 Ջ/կգ⁰C*0,05 կգ*50⁰C=2300 Ջ=2,3 կՋ

Պատ՝․ 5

VI. m=40 գ

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q=760 Ջ

t(⁰C)=?

t=Q/cm=760 Ջ/380 Ջ/կգ⁰C*40գ=20⁰C

Պատ՝․ 2

Տարբերակ 2

I. m=1 կգ

t= 1⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cmt=380 Ջ/կգ⁰C*1 կգ*1⁰C=380 Ջ

Պատ՝․ 3

II. m=5 կգ

t= 1⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cmt=c=380 Ջ/կգ⁰C*5 կգ*1⁰C=1900 Ջ

Պատ՝․ 1

III. m=5 կգ

t₁=715⁰C

t₂=15⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cm(t₁-t₂)=380 Ջ/կգ⁰C*5 կգ*700⁰C=1 330 000 Ջ

Պատ՝․ 4

IV. m=1 կգ

c=4200 Ջ/կգ⁰C

t₁=20⁰C

t₂=70⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cm(t₂-t₁)=4200 Ջ/կգ⁰C*1 կգ*50⁰C=210 000 Ջ=210 կՋ

Պատ՝․ 4

V. m=3 կգ

t₁=20⁰C

t₂=100⁰C

c=460 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cm(t₂-t₁)=460 Ջ/կգ⁰C*3 կգ*100⁰C=138 000 Ջ=138 կՋ

Պատ՝․ 3

VI. t₁=15⁰C

t₂=45⁰C

Q=1260 կՋ=1260000 Ջ

c=4200 Ջ/կգ⁰C

m(կգ)=?

m=Q/c(t₂-t₁)=1260000 Ջ/(4200 Ջ/կգ⁰C*30⁰C)=10 կգ

Պատ՝․ 1

Տարբերակ 3

I. m=1 կգ

t=1⁰C

Q(Ջ)=?

Պատ՝․ 3

II. m=10 կգ

t=1⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cmt=380 Ջ/կգ⁰C*10կգ*1⁰C=3800 Ջ

Պատ՝․ 5

III. m=10 կգ

c=380 Ջ/կգ⁰C

t₁=17⁰C

t₂=167⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cm(t₂-t₁)=380 Ջ/կգ⁰C*10 կգ*150⁰C=570 000 Ջ= 570 կՋ

Պատ՝․ 2

IV. m=10 լ=10 կգ

c=4200 Ջ/կգ⁰C

t₁=16⁰C

t₂=15⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cm(t₁-t₂)=4200 Ջ/կգ⁰C*10 կգ*1⁰C=42000 Ջ=42 կՋ

Պատ՝․ 5

V. m=100 գ=0,1 կգ

t₁=25⁰C

t₂=525⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cm(t₂-t₁)=380 Ջ/կգ⁰C*0,1կգ*500⁰C=19 000 Ջ=19 կՋ

Պատ՝․ 2

VI. m=100 լ=100 կգ

c=4200 Ջ/կգ⁰C

Q=1680 կՋ=1680000 Ջ

t(⁰C)=?

t=Q/cm=1680000 Ջ/(4200 Ջ/կգ⁰C*100 կգ)=4⁰C

Պատ՝․ 4

Տարբերակ 4

I. m=1 կգ

t=1⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cmt=380 Ջ/կգ⁰C*1 կգ*1⁰C=380 Ջ

Պատ՝․ 3

II. m=100 գ=0,1 կգ

t=1⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cmt=380 Ջ/կգ⁰C*0,1 կգ*1⁰C=38 Ջ

Պատ՝․ 4

III. m=100 գ=0,1 կգ

t₁=15⁰C

t₂=85⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cm(t₂-t₁)=380 Ջ/կգ⁰C*0,1 կգ*70⁰C=2660 Ջ

Պատ՝․ 3

IV. m=200 գ=0,2 կգ

c=4200 Ջ/կգ⁰C

t₁=46,5⁰C

t₂=36,5⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cm(t₁-t₂)=4200 Ջ/կգ⁰C*0,2 կգ*10⁰C=8400 Ջ=8,4 կՋ

Պատ՝․ 3

V. m=250 գ=0,25 կգ

t₁=200⁰C

t₂=150⁰C

c=380 Ջ/կգ⁰C

Q(Ջ)=?

Q=cm(t₁-t₂)=380 Ջ/կգ⁰C*0,25 կգ*50⁰C=4750 Ջ

Պատ՝․ 1

VI. t₁=10⁰C

t₂=60⁰C

Q=210 կՋ=210 000 Ջ

c=4200 Ջ/կգ⁰C

m(կգ)=?

m=Q/c(t₂-t₁)=210 000 Ջ/4200 Ջ/կգ⁰C*50⁰C=1 կգ

Պատ՝․ 5

Լաբ․ աշխ․Նյութի կառուցվածքի վարկածի մասին ստուգման փորձեր փորձ 3

 Փորձ 3

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր- երեք սրվակ, սրվակների պատվանդան, ջուր, կալիումի պերմանգանատ

Աշխատանքի ընթացքը. առաջին սրվակի մեջ ջուր լցրեցի,մեջը լցրեցի կալիումի պերմանգանատի բյուրեղներ, մատով փակեցի սրվակի բերանը, թափահարեցի, ստացա համասեռ լուծույթ: Այնուհետև ներկված լուծույթից մի քիչ լցրեցի երկրորդ սրվակի մեջ, և վրան ավելացրեցի մաքուր ջուր: Այժմ երկրորդ սրվակից մի քիչ ներկված ջուր լցրեցի երրորդ սրվակի մեջ և նորից վրան ավելացրեցի մաքուր ջուր: Ուշադիր նայեցի կատարված փորձին (երեք սրվակներին) և պատասխանեցի հետևյալ հարցերին։ Արեցի եզրակացություն.

1.համեմատիր առաջի , երկրորդ, երրորդ  սրվակների ներկված լուծույթների գույները՝ո՞ր սրվակում եղած լուծույթն էավելի թույլ ներկված և ինչո՞ւ

Ամենամուգ գույնը ստացվեց առաջին սրվակում, իսկ ամենաբաց գույնը՝ երրորդում։

Առաջին սրվակի մեջ լցնելով որոշ քանակությամբ բյուրեղներ, նկատեցի, որ այն տարածվեց։ Այսինքն, պերմանգանատի մասնիկները այնքան փոքր են, որ տեղավորվեցին ջրի մասնիկների արանքում։

2.քո պատկերացմամբ ի՞նչ կառուցվածք ունեն այս նյութերը,ինչպե՞ս են կոչվում այդ փոքրագույն մասնիկները,որոնցից բաղկացած են այդ նյութերը

Իմ կարծիքով այդ նյութերը բաղկացած են այդ փոքրագույն մասնիկներից, որոնց միջև կան արանքներ։ Այդ փոքրագույն մասնիկները մենք անվանում ենք մոլեկուլներ, իսկ անբաժանելի մասնիկները՝ ատոմներ։ Կառուցվածքը իրանց փոքր է, քանի որ անզեն աչքով այն չենք կարող տեսնել, բայց կարող ենք ասել, որ այդ արանքների շնորհիվ է կատարվում “դիֆուզիա” երևությը։ Դիֆուզիան նյութերի ինքնաբերաբար խառնման երևույթն է։ Իսկ մենք ականատես եղանք այս փորձում հեղուկների դիֆուզիա երևույթին։

3.կատարված փորձի դիտարկումներից ,ի՞նչ կարող ես ասել մոլեկուլների չափերի մասին և իրար նկատմամբ դասավորվածության մասին

Մոլեկուլների չափսերը շատ փոքր են, քանի որ մենք դրանք առանց զինված աչքի չենք կարող տեսնել։ Նրանք այնքան փոքր են, որ տեղավորվում են ուրիշ նյութերի մոլեկուլների մեջ՝ խառնվելով։

Եզրակացություն.համարո՞ւմ ես ,որ այս փորձով ապացուցվեց վարկածի իրավացիությունը

Այո, ես համարում եմ, քանի որ մենք ապացուցեցինք վարկածը, թե “նյութերը բաղկացած են փոքրագույն մասնիկներից, որոնց միջև կան արանքներ”։

Տեսանկարիր փորձը դիր քո բլոգում,հղումը ուղարկիր ինձ ՝g.mkhitaryan@mskh.am

Հետաքրքիր է իմանալ՝ Գալիլեյի գիտափորձի մասին

Հետաքրքիր է իմանալ

Գալիլեյի գիտափորձի մասին

Համարում են, որ փորձարարական ֆիզիկան ծնունդ է առել այն պահից, երբ Պիզայի համալսարանի մաթեմատիկայի երիտասարդ դասախոս Գալիլեյը Պիզայի թեք աշտարակից միաժամանակ բաց թողեց հրետագունդը և մուշկետի գնդակը: 1591 թվականն էր։ Գիտափորձի օրը ուսանողների և հետաքրքրասերների բազմությունը շրջապատել էր Պիզայի նշանավոր աշտարակը։ Համալսարանի ճանաչված պրոֆեսորները նման հավաքույթներին, բնականաբար, չէին մասնակցում:

Նրանց կարծիքով` Գալիլեյի այդ արտառոց վարքը վարկաբեկում էր համալսարանը: Անբան շրջմոլիկներին հրապարակում հավաքելը վայել է ձեռնածուներին և լարախաղացներին, բայց ոչ գիտնականին:

Միայն մի քանի դասախոս էր ներկա:

Եվ քչերը գիտեին, որ Գալիլեյն աշտարակից վայր է նետելու զանազան առարկաներ՝ ապացուցելու համար, որ տարբեր զանգվածներով մարմինները նույն բարձրությունից ընկնում են նույն ժամանակում: Հավաքվածների մի մասը նույնիսկ հավատացել էր այն լուրին, թե մաթեմատիկայի դասախոս սինյոր Գալիլեյը ցատկելու է աշտարակից:

Նույնիսկ երբ ծանր գունդը և թեթև գնդակը, միասին ընկնելով, միասին էլ հարվածեցին գետնին, հիացմունքի որևէ արտահայտություն չլսվեց։ Ընդհակառակը, Գալիլեյի ձեռնարկն արհամարհական արտահայտությունների և տարակուսանքի տեղիք տվեց:

Մի՞թե նա իսկապես կարծում է, թե աշտարակից ինչ-որ գնդեր նետելով կարելի է հերքել Արիստոտելին: Մի դրա՜ն տեսեք՝ գիտական աստիճանից զուրկ այդ նորելուկ դասախոսին Գալիլեյը շրջապատված էր լուռ թշնամանքով, և հաջորդ տարի նրա պայմանադիրը Պիզայի համալսարանի ղեկավարության հետ չշարունակվեց: Բայց ոչ ոք չգիտեր, որ Գալիլեյին սպասում էին Պադուայում. նրան նշանակել էին Պադուայի համալսարանի մաթեմատիկայի պրոֆեսոր:

Արատես

Արատեսում մենք անցկացրել ենք հավես ժամանակ։ Մեկնելուց ճանապարհին կանգառ ունեցանք Արփա գետի և Զորաց քարերի մոտ։ Արատեսում կատարել ենք մաքրման աշխատանքներ, աղբն ենք տեսակավորել՝ ըստ պլաստիկի, թղթի և սննդի մնացորդների։ Ունեցանք երգի ժամ, խաղացինք ֆուտբոլ և ինտելեկտուալ խաղեր։ Հաջորդ օրը՝ առավոտյան, կատարեցինք նախավարժանք, որից հետո նախաճաշեցինք և գնացինք Խաչոց ձոր և Արատեսի վանք։ Հետո մասնակցել ենք ռազմամարզական նախագծի, այնտեղ սովորեցինք պաշտպանվել դանակի հարվածներից և նետեցինք նռնակներ։ Վերջում ունեցանք շատ հետաքրքիր ռազմամարզական քվեսթ։ Երեկոյան խաղացինք անկեղծության հետաքրքիր խաղ։ Այս Արատեսը երբեք չեմ մոռանա, որովհետև անցավ շատ-շատ հետաքրքիր։

Արատես

Արատեսում մենք անցկացրել ենք հավես ժամանակ։ Մեկնելուց ճանապարհին կանգառ ունեցանք Արփա գետի և Զորաց քարերի մոտ։ Արատեսում կատարել ենք մաքրման աշխատանքներ, աղբն ենք տեսակավորել՝ ըստ պլաստիկի, թղթի և սննդի մնացորդների։ Ունեցանք երգի ժամ, խաղացինք ֆուտբոլ և ինտելեկտուալ խաղեր։ Հաջորդ օրը՝ առավոտյան, կատարեցինք նախավարժանք, որից հետո նախաճաշեցինք և գնացինք Խաչոց ձոր և Արատեսի վանք։ Հետո մասնակցել ենք ռազմամարզական նախագծի, այնտեղ սովորեցինք պաշտպանվել դանակի հարվածներից և նետեցինք նռնակներ։ Վերջում ունեցանք շատ հետաքրքիր ռազմամարզական քվեսթ։ Երեկոյան խաղացինք անկեղծության հետաքրքիր խաղ։ Այս Արատեսը երբեք չեմ մոռանա, որովհետև անցավ շատ-շատ հետաքրքիր։

Ջերմաքանակ

Մարմնի կինետիկ և պոտենցիալ էներգիաների գումարը կոչվում է մարմնի  լրիվ մեխանիկական էներգիա։

E_լ=E_պ+E_կ

Լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքը։

Դիմադրության և շփման ուժերի բացակայությամբ մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիան շարժման ընթացքում մնում է հաստատուն՝ պահպանվում է։

Եթե մարմինների համակարգից էներգիա չի հաղորդվում շրջապատին և ոչ էլ շրջապատից՝ համակարգին, ապա այդ մարմինների բոլոր տեսակի էներգիաների գումարը ժամանակի ընթացքում մնում է անփոփոխ։ Այլ կերպ ասած էներգիան չի անհետանում և ոչնչից չի ստեղծվում, այն սոսկ կարող է փոխանցվել մի մարմնից մյուսին, կամ փոխակերպվել մի տեսակից մյուսը։ Մարմնի մասնիկների ջերմային շարժման, կինետիկ էներգիաների և մասնիկների փոխազդեցության պոտենցիալ էներգիաների գումարը անվանում են մարմնի ներքին էներգիա։

Ներքին էներգիան կարելի է փոփոխել երկու եղանակով՝ կատարելով աշխատանք։Երկրորդ եղանակ՝  առանց աշխատանք կատարելու ներքին էներգիայի փոփոխման պրոցեսսը անվանում են ջերմահաղորդում։ Ջերմահաղորդման եղանակները երեքն են։
Առաջին՝ ջերմահաղորդականություն, մոլեկուլների ջերմային շարժման և փոխազդեցության հետևանքով ջերմության հաղորդումը մարմնի տաք մասերիցսառը մասերի անվանում են ջերմահաղորդականություն։ Երկրորդ՝ կոնվեկցիա։ Անվանում են հեղուկի կամ գազի հոսանքների միջոցով կատարվող ջերմահաղորդումը, որը հեղուկի կամ գազի հոսանքների միջոցով կատարվող ջերմահաղորդումը, որը հետևանք է հեղուկի կամ գազի անհավասարաչափ տաքացմանը։ Կոնվեկցիա լատիներեն բառ է “կոնվեկտիո” բառից, որը նշանակում է բերել֊հասցնել֊մատուցել։ Կոնվեկցիա անվանում են հեղուկի կամ գազի հոսանքների միջոցով կատարվող ջերմահաղորդումը, որը հետևանք է հեղուկի կամ գազի շերտերի անհավասարաչափ տաքացմանը։ Երրորդ ճառագայթային ջերմափոխանակում։ Ջերմահաղորդումը ջերմային ճառագայթման արձակման և կլանմամբ անվանում են ճառագայթային ջերմափոխանակում։

Ներքին էներգիա։ Կոնվեկցիա։

Թեման․Ներքին էներգիա:Ջերմահաղորդականություն:Կոնվեկցիա:Ճառագայթային ջերմափոխանակում:

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

Ինչ է ներքին էներգիան,որոնք են փոփոխման եղանակները

1. Նկարագրել ջերմահաղորդականության երևույթը <<ցուցադրող>> փորձը:

Սառույցը և տաքացված գնդիկները, երբ իրար հպենք, կտեսնենք, որ սառույցի ջերմաստիճանը բարձրանում է։ Ստիպում է նրան հալվել։

2. Բացատրել,թե ինչպես է ջերմահաղորդումն իրականացվում մոլեկուլների քաոսային շարժմամբ և փոխազդեցությամբ:

Գազերում մոլեկուլները իրարից ավելի հեռու են գտնվում, քան պինդ նյութերում, այսինքն ջերմահաղորդումը գազերում ավելի դանդաղ է տեղի ունենում, քան պինդ նյութերում: Նյութերի տաք և սառը մոլեկուլները իրար հպվելիս մեկը մյուսին է փոխանցում իր ներքին էներգիան։

3. Թվարկել լավ և վատ ջերմահաղորդիչ նյութեր

Երկաթը, պղինձը, օդը, ջուրը, գազերից՝ հելիումը։

4.Ինչու է օդը վատ ջերմահաղորդիչ

Օդը վատ ջերմահաղորդիչ է, որովհետև այն գազային նյութ է, այսինքն նրա մոլեկուլները իրարից ավելի հեռու են և դրանից էլ հետևում է, որ այնտեղ ջերմահաղորդականությունը տեղի է ունենում ավելի դանդաղ:

5. Ինչ կիրառություններ ունեն վատ ջերմահաղորդիչները

Ցածր ջերմահաղորդակիչները օգտագործվում են, որպես ջերմամեկուսիչներ:

6. Ջերմահաղորդման որ եղանակն են անվանում կոնվեկցիա

Կոնվեկցիա են անվանում հեղուկի կամ գազի հոսանքների միջոցով կատարվող ջերմահաղորդումը, որը հետևանք է հեղուկի կամ գազի շերտերի անհավասարաչափ տաքացման:

7. Ո՞րն է կոնվեկցիայի և ջերմահաղորդականության երևույթի հիմնական տարբերությունը:

Ջերմահաղորդականության ժամանակ հեղուկի կամ գազի շերտերը հավասարաչափ են տաքացվում, իսկ կոնվեկցիայի ժամանակ անհավասարաչափ:

8. Ինչպես է գոյանում ամպը:

Արեգակը տաքացնում է գետինը, միաժամանակ տաքացնելով մթնոլորտային շերտը: Կոնվեկցիայի շնորհիվ տաքացված օդի այդ զանգվածը բարձրանում է վեր: Բարձրանալուն զուգընթաց՝ տաք օդն ընդհարձակվում է, ընդ որում բավականաչափ արագ: Օդի այդ զանգվածի ջերմաստիճանը նվազում է:

9. Ինչպես է առաջանում քամին:

Քամին առաջանում է այն ժամանակ, երբ տաք և սառը օդերը խառնվում են իրար:

10. Ինչու են հեղուկները և գազերը տաքացնում ներքևից:

Հեղուկները և գազերը տաքացնում են ներքևից, որպեսզի արագացնեն կոնվեկցիան։ Եվ որ այն գոլորշիանա դեպի վերև:

11. Հնարավոր է արդյոք կոնվեկցիան պինդ մարմիններում: Ինչու՞։

Ոչ հնարավոր չէ։ Պինդ մարմինները չունեն գոլորշիանալու հատկություն։

12. Ջերմահաղորդման ո՞ր տեսակն են անվանում ճառագայթային ջերմափոխանակում: Բերել  օրինակներ:

Ջերմահաղորդումը ջերմային ճառագայթմամբ արձակմամբ կամ կլանմամբ անվանում են ճառագայթային ջերմափոխանակում:

13. Որ մարմինն է ավելի լավ կլանում ջերմային ջառագայթումը՝ սև, թե սպիտակ: Բերել մի քանի օրինակներ: 

Ավելի արագ է կլանում ջերմային ճառագայթումը սև մարմինները: Օրինակ՝ ամռանը մուգ գույնի հագուստ խորհուրդ չեն տալիս հանգել, քանի որ այն ավելի արագ է տաքացնում։

Լրացուցիչ առաջադրանք. Սովորել Ղազարյանի դասագրքից էջ 115-ից մինչև 134-ը։

Նյութի կառուցվածքի վարկածի մասին ստուգման փորձեր փորձ 1

«Նյութը բաղկացած է փոքրագույն մասնկներից,որոնց միջև արանքներ կան», նման ենթադրությունները գիտության մեջ անվանում են վարկածներ: Վարկածների իրավացիությունը ստուգվում է փորձերով:

                                                       Փորձ 1

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր. 2 սրվակ, մանր ավազ, ջուր, կալիումի պերմանգանատ. սրվակների համար նախատեսված պատվանդան։

Աշխատանքի ընթացքը. Սրվակները դրեցի պատվանդանին և նրանց մեջ լցրեցի կեսից մի քիչ շատ ավազ մեկի մեջ,իսկ մյուսի մեջ,նույն քանակությամբ կալիումի պերմանգանատի լուծույթ:Ուշադրություն դարձրեցի 2 սրվակնում եղած ջրի և ավազի մակարդակներին և գրեցի, թե ինչ ես կլինի,եթե 2 սրվակներ պարունակությունները դատարկեմ՝ լցնեմ մեկը մյուսի վրա,ի՞նչ տեղի կունենա ,կտեղավորվի՞ երկուսի պարունակությունը մեկ սրվակում ամբողջությամբ,թե՞ կթափվի:

1.Ենթադրությունդ գրառիր ,մինչև  փորձի կատարումը:

Կարծում եմ, որ կթափվի։

2.Այժմ կատարիր փորձը,այսինքն ներկված ջուրը զգուշությամբ և դանդաղ լցրու ավազի վրա,և նկարագրիր փորձի արդյունքը:

Ես սկզբից մտածեցի, որ այն կթափվի, բայց ոչ այն չթափվեց։ Ես զգուշությամբ այլ լցնում էի, այնքան, մինչև ինքը ամբողջությամբ լցվեր երկրորդ սրվակի մեջ։ Արդյունքը՝ ներկված ջուրը ամբողջությամբ տեղավորվեց երկրորդ սրվակի մեջ։

3.Ինչ տեղի ունեցավ ներկված ջրի հետ՝տեղավորվե՞ց երկրորդ սրվակի մեջ:

Ներկված ջուրը ամբողջությամբ տեղավորվեց երկրորդ սրվակի մեջ։ Այս փորձը ցույց տվեց, որ ջուրը ամբողջական չէր, վարկածը ապացուցվեց՝ «Նյութը բաղկացած է փոքրագույն մասնիկներից, որոնց միջև արանքներ կան»։ Դա ապացուցում է, որ ջուրը տեղավորվեց ավազի մասնիկների արանքում։

Լաբ․աշխ․Նյութի կառուցվածքի մասին վարկածի ստուգման փորձեր փորձ 2

«Նյութը բաղկացած է փոքրագույն մասնկներից,որոնց միջև արանքներ կան», նման ենթադրությունները գիտության մեջ անվանում են վարկածներ: Վարկածների իրավացիությունը ստուգվում է փորձերով:

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր- բարակ ,երկար սրվակ,պղնձարջասպ,կալիումի պերմանգանատ,ջուր,թել,2լաբորատոր բաժակ:

Աշխատանքի ընթացքը. պղնձարջասպով և ջրով, լաբորատոր բաժակի մեջ պատրաստեցի պղնձարջասպի խիտ լուծույթ,մեկ ուրիշ լաբորատոր բաժակի մեջ՝ կալիումի պերմանգանատի ջրային լուծույթ: Այնուհետև երկար սրվակի մեջ, նախ լցրեցի պղնձարջասպի խիտ լուծույթը, որից հետո նրա վրա զգուշությամբ ավելացրեցի ներկված ջուրը:

Սրվակի արտաքին մասից թելով կապեցի սրվակի մեջ լցված երկու լուծույթների վերին մակարդակը: Այժմ բութ մատով փակեցի սրվակի բերանը, թափահարեցի այնպես, որ այդ երկու լուծույթները լավ խառնվեն, լուծույթը դառնա համասեռ: Մի քանի րոպե թողեցի, որպեսզի խառնուրդը հանդարտվի: Ուշադիր նայեցի սրվակին՝ հատկապես արտաքինից կապված թելի և սրվակի մեջ գտնվող խառնուրդի մակարդադակին: Պատասխանեցի հետևյալ հարցերին.

1.Ի՞նչ տեղի ունեցավ սկզբնական և վերջնական մակարդակների հետ․

Սկզբնական մակարդակը ավելի բարձր էր, քանի որ հեղուկները չէին միախառնվել։ Բայց վերջում նրանց խառնուրդի պատճառով մակարդակը նվազեց, նյութերն էլ խառնվեցին իրար։

2.Ինչպե՞ս կբացատրես փորձի նման արդյունքը

Նյութերը խառնվեցին, կատարվեց “դիֆուզիա” երևույթը։ Դիֆուզիան այն երևույթն է, երբ նյութերը ինքնաբերաբար խառնվում են։

Հետո արդեն հեղուկի մակարդակը նվազեց, քանի որ նյութերը խառնվել էին։ Մենք ականատես եղանք հեղուկներում “դիֆուզիա” երևույթին։

3.Քո պատկերացմամբ ի՞նչ կառուցվածք ունեն նյութերը

Իմ կարծիքով նյութերը բաղկացած են ավելի փոքր մասնիկներից, որոնց միջև կան արանքներ։ Նյութերը բաղկացած են փոքրագույն մասնիկներից, որոնց միջև կան արանքներ։ Փորձը ապացուցեց, որ այդ արանքների մեջ տեղավորվում է ուրիշ նյութի մասնիկները։ Վարկածը, թե “նյութը բաղկացած է փոքրագույն մասնիկներից, որոնց միջև կան արանքներ” ապացուցվեց։ Այդ փոքրագույն մասնիկները անվանում են մոլեկուլներ, իսկ անբաժանելի մասնիկները՝ ատոմներ։

Եզրակացություն՝համարո՞ւմ ես ,որ այս փորձով ապացուցվեց վարկածի իրավացիությունը:

Այո, փորձով կարողացանք ապացուցել վարկածը։